Çölyak
Görünmeyen Bir Mücadele
Her gün sofralarımıza gelen ekmek, makarna, börek gibi birçok yiyecek bizim için sadece bir öğün olabilir. Ancak bazı insanlar için bu besinler yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir tehdit hâline gelir. Bu sessiz tehlikenin adı: Çölyak hastalığı.
…….
Çölyak Nedir?
Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluten adı verilen bir proteine karşı verdiği anormal bir tepkidir. Gluten; buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunur. Çölyak hastalığında, gluten tüketildiğinde bağışıklık sistemi ince bağırsaktaki villus adı verilen emici tüyleri tahrip eder. Bu tüylerin yok olması, besinlerin emilimini engeller ve vücutta vitamin-mineral eksikliklerine neden olur. Bu durum, çocuklarda gelişim geriliğine, yetişkinlerde ise kronik yorgunluk, anemi ve çeşitli sindirim problemlerine yol açar.
…….
Çölyak Hastalığı
Genetik yatkınlığı olan bireylerde daha sık rastlanan, kadınlarda erkeklere göre daha yaygın olan bu hastalık, bebeklikten yetişkinliğe kadar her yaşta ortaya çıkabilir.
…….
Tanı Koymak İçin Genellikle Şu Adımlar İzlenir
- Kan testleri
- Endoskopi ve Biyopsi
- Genetik testler
Tedavi
Çölyak hastalığının şu anda bilinen tek tedavisi, ömür boyu glutensiz diyet uygulamaktır. Bu diyet, buğday, arpa, çavdar ve bazen de yulafın tamamen diyetten çıkarılmasını gerektirir. Glutensiz diyete uyulduğunda bağırsak hasarı zamanla iyileşir ve semptomlar azalır. Ancak bu diyetin ömür boyu sürdürülmesi zorunludur; aksi takdirde hastalık yeniden alevlenebilir.
Farkındalık Neden Önemli?
Çölyak hastaları için en büyük ihtiyaçlardan biri; anlaşılmak ve desteklenmektir.
Çölyak hastaları, glutensiz beslenmek zorunda olduğu için “seçici” değil, sağlıklı kalmaya çalışan insanlardır.
Çocuklar okul kantinlerinde, yetişkinler işyerlerinde uygun yiyecekler bulmakta zorlanmamalıdır.
Her restoranda glutensiz seçeneklerin sunulması, toplumsal farkındalığın bir göstergesidir.
Etiketlerde “gluten içermez” ibaresinin daha yaygın ve net bir şekilde kullanılması, çölyak bireylerin hayatını kolaylaştırır.
Unutmayalım: Glutensiz beslenmek bir trend değil, çölyaklılar için bir zorunluluktur. Çölyaklı bireyler sadece bir dilim ekmekte değil, her öğünde sağlıklı kalma mücadelesi veriyor. Çölyak farkındalığını artırmak ve çölyaklı bireylerin yaşam kalitesini yükseltmek hepimizin sorumluluğudur.
Farkındalık Nerede Başlamalı?
Bugüne kadar çölyakla ilgili farkındalık kampanyaları genellikle iki ana başlıkta şekillendi:
- Glutensiz beslenmenin önemine dikkat çekmek.
- Tanı sürecine dair bilgi vermek.
Fakat bu yeterli değil; gerçek farkındalık, şunları içermelidir:
Okullarda çölyaklı çocuklar için ayrı menülerin düzenlenmesi.
Restoranlarda “glutensiz mutfak” eğitiminin zorunlu hâle getirilmesi.
Kantinlerde glutensiz ürün raflarının yer verilmesi.
İşe alım süreçlerinde çölyak gibi kronik hastalıklara sahip bireylerin ayrımcılığa uğramamasının güvence altına alınması.
Psikolojik destek hizmetlerinin, tanı sonrası çölyaklı bireyler için erişilebilir olması.
…….
Mayıs ayı dünyada ve Türkiye’de “Çölyak Hastalığı Farkındalık Ayı” olarak kabul edilmektedir.
Sağlıklı kalmak lüks olmamalı; glutensiz ürünlere erişilebilirlik kolay ve fiyatlar normal düzeyde olmalı.
Betül SÖNMEZ
Trakya bölge başkan yardımcısı