TEZ KONUSU MU TEZ DANIŞMANI MI?
Akademik kariyer sürecinde “yüksek lisans” ve sonrasında ise çok daha önemli olan “doktora” çalışmaları işçin önemli olan danışman (akademisyen hoca) mıdır, yoksa tez konusu mudur?
Akademik hayata adım atmayı düşünenlerin üzerinde kafa yorması gereken önemli sorulardan biridir bu. Benzetmelerden yola çıkarak anlatacak olursak; kendinizi antik bir kentte ya da bir arkeoloji müzesinde gezi yaparken hayal edin. Yürüyorsunuz etrafınızda heykeller, tarihi kalıntılar, sikkeler, lahitler, eski metinler vs. var. Eğer konu hakkında çok detaylı bir çalışmanız yok ise eserler ve kalıntıların arasında kaybolup, bağlantı kuramadan dolaşan bir insana dönüşürsünüz. Şimdi bir de kendinizi aynı yerde hayal edin fakat bu sefer yanınızda konusunda çok iyi bir arkeolog var, sizinle birlikte geziyor ve gördüğünüz parçaların hikayelerini, birbirleri ile olan ilişkilerini ve önceki-sonraki dönemler ile ilgili bağlantıları kurmanızı sağlıyor. Tez danışmanı da hangi alanda çalışıyor olursanız olun az önce bahsdilen donanımlı rehber gibidir. Bilimin ya da sanatın derinliklerinde size yol gösterir, kaybolmanızı engeller ve perspektifinizi doğru bir zemine çekmenizde size yardımcı olur. Aslında bu ilişki karşılıklıdır, bazen yeni bir göz farklı bir ayrıntıya dikkat ederek rehber için düşünmesi gereken yeni sorulara yol açar ve karşılıklı akademik beslenme bu şekilde ilk tohumlarını atmış olur.
Farklı bir açıdan düşünecek olursak, iki durum ele alalım; ilk durumda alanında “çok iyi bir danışman” ile yola çıkılan bir tez çalışması olsun ve elinizde bu danışmanla birlikte çalıştığınız “çok kötü bir tez konusu”. İkinci durumda ise, “çok kötü bir danışman” ile karşı karşıya olalım; öğrencisi ile hiç ilgilenmiyor, sorularını cevaplamıyor, cevap bulması için sorular sormuyor, deneysel çalışmalar yapıyorlarsa öğrencisinin takıldığı yerlerde herhangi bir ek bilgi, etkili bir nüans vermiyor fakat ellerinde “çok iyi bir tez konusu” mevcut. Sizce bu iki durumun sonunda hangi öğrenci yüksek lisans çalışmasının sonunda daha donanımlı ve daha başarılı olur? – ya da tezini sonuçlandırabilir?
İlk durumda, kötü bir konuyu iyi bir danışmanla çalışan öğrenci akademinin temellerinden biri olan soru sormak, cevap aramak süreçlerini hocasının rehberliğinde yaşayarak öğrenir, metotlara daha hâkim olur ve tıkandığı yerlerde güvenli bir alan içinde hocası ile tartışarak riskler alabilir. Diğer durumda ise deneyimlerimizden yola çıkarak vereceğim cevap ya öğrencinin bunalıp ilgili hocanın danışmanlığından ayrılması olacaktır ya da sıkıntılı ve uzun süren bir süreçten sonra savaş alanından çıkmış bir asker misali travma sonrası stres bozukluğu yaşayan bir akademisyen adayı aramızda olacaktır.
İyi bir öğreticinin isteği ve en büyük mutluluğu kendi başarılarının üzerine çıkan bir öğrenciye sahip olmasıdır. Eğer kendi öğrencisinin başarılarından rahatsız olan bir öğretici görürseniz bir adım geride durmanızı tavsiye ederim.
Bir de unutmamak gerekir ki başarısız bir öğretmen sadece anlatır, iyi bir öğretmen açıklar, usta bir öğretmen gösterir ve eğer kişi büyük bir eğitmen ve öğretmen ise ilham verir.
Tüm akademisyen adayları için alanında uzman ve yol göstericilik özellikleri gelişmiş iyi birer rehber “danışman” bulmaları dileğiyle.